Bugün bir galeriden yeni bir araba satın alırsanız, kabinin ortasında manuel el freni kolunun bulunmaması ihtimali çok yüksek.
Bunun nedeni, pazar analizine göre on yeni motordan dokuzundan fazlasının elektronik park frenleriyle donatılmış olması.
Satışa sunulan en yeni araçlara ilişkin bir inceleme, yalnızca yüzde 9’unun geleneksel çekme kollu el freni ile donatıldığını ve çoğunluğun düğmeyle çalıştırılan elektronik sisteme geçtiğini ortaya çıkardı; bu da bazı sürücüler için sorun yaratıyor gibi görünüyor.
Geçen hafta bir sürücünün, Audi SUV’unun elektronik park frenini çekmeyi unuttuğu ve aracın garaj yolundan yola doğru yuvarlandığı utanç verici anı ev güvenlik kamerasına kaydettikten sonra gazetelere çıktı.
Ancak elektronik frenlerin devreye sokulması kolay unutulmakla kalmıyor, aynı zamanda onarımı da çok maliyetli olabiliyor; This is Money’in ortaya koyduğuna göre, manuel el frenini tamir etmekten üç kat daha pahalı.
Motor perakendecisi CarGurus tarafından 2023’ün sonunda gerçekleştirilen yıllık pazar incelemesi, manuel el freni ile donatılmış kalan modellerden 21’inin takvim yılı içinde showroomlardan hurdaya çıkarıldığını ortaya çıkardı.
Bu, alıcıların 2019’a kıyasla manuel el freni bulunan otomobillerden yüzde 61 daha azını seçebileceği anlamına geliyor.
Geleneksel el frenine sahip otomobillerin hızla ortadan kaybolması, markaların ürün gamındaki bazı eski modellerden vazgeçmesiyle hızlandı.
Bunların arasında İngiltere’nin tüm zamanların en sevdiği otomobili (satışlara göre) Ford Fiesta da var.
Ford’un geçen yaz ülkenin en çok sahip olunan motoru olan Fiesta’yı durdurma kararı , hala manuel el freni ile satılan birkaç modelden birini de beraberinde getirdi.
Ford’un EcoSport’u durdurması ve Kia’nın Rio süper minisini de iptal etmesi, el freni olan iki otomobili daha ortadan kaldırdı.
Volkswagen Up’ın üretimlerini durduruyor! 2023 yılı sonunda çıkan şehir otomobili, geçtiğimiz aylarda el frenli bir modeli daha piyasaya sürdü.
EL FRENLİ YENİ MODELLER
Audi: A1 Sportback
Citroen: C3, C3 Aircross, Ami
Dacia: Duster, Sandero
Fiat: 500, 500C, Tipo Çapraz, Panda, Panda Çapraz
Ford: Puma, Yeni Puma ST, Mustang, Tourneo Custom
Hyundai: i10, i20, i20N, i30N, Bayon, i20N hattı
Arazi aracı
Kia: Picanto, Stonic
Mazda: Mazda2, MX-5, MX5-RF
Skoda: Fabia, Scala, Kamiq
SsangYong: Tivoli, Musso
Suzuki: Ignis, Swift, Swift Sport, S-Cross, Vitara
Toyota: Aygo, Toyota GR Yaris, Hilux, GR86
Volkswagen: Yukarı, Polo, Polo GTI, T-Cross, Taigo
Volkswagen: Polo, Polo GTI, T-Cross, Taigo
Renault Clio, Renault Captur, Toyota Land Cruiser ve Toyota Yaris’in 2023’te revize edilen versiyonları da geleneksel el freninden elektronik park frenine geçti.
EL FRENİ NE ZAMAN TAMAMEN KALDIRILACAK?
CarGurus’un el freni raporunun 2018’deki ilk bölümünden bu yana, manuel el freni bulunan modellerin satış yüzdesi yüzde 37’den sadece yüzde 9’a düştü.
Pek çok otomobil üreticisinin, 2035’ten itibaren yeni benzinli ve dizel otomobillerin satışına yönelik önerilen yasağın ardından on yılın sonlarında elektrikli araçlara (EV’ler) geçiş yapmasıyla birlikte, yeni motorlarda geleneksel bileşenin 2030’ların başlarında tükenmesi muhtemel.
CarGurus Birleşik Krallık yazı işleri müdürü Chris Knapman şunları söyledi: ‘Görünüşe göre, manuel el freni ile donatılmış yeni arabaların yüzdesi tek rakamlara düştüğü için, duvarda efsanevi manuel el freni yazısı var.’
Chris, ‘bir zamanlar evrensel olan özelliğin’ artık büyük ölçüde İngiltere’nin en ucuz yeni arabası Kia Picanto ve Mazda’nın 2 süpermini gibi diğerleri de dahil olmak üzere daha küçük ve daha uygun fiyatlı benzinli araçlara ayrıldığını ekliyor.
“Ancak gerçek şu ki, on yılın sonuna doğru ana akım otomobillerde manuel el freninin ortadan kalktığını görme şansımız çok yüksek.”
NASIL ÇALIŞIR?
Geleneksel el freni
Kolla çalıştırılan manuel el freni, elektronik eşdeğeriyle karşılaştırıldığında çok daha basit görünebilir, ancak çalışma prensibi, tekerleklerin hareket etmesini önlemek için arabanın arka aksındaki frenleri sıkıştırması bakımından aynıdır.
Bu, fren kaliperi içindeki bir fren balatasını fren diskine (veya kampanaya) iten bir piston aracılığıyla gerçekleştirilir.
Manuel el freni olan bir arabada piston, arka frenlerden el freni koluna kadar uzanan fiziksel bir kablo aracılığıyla çalıştırılır.
Fren balataları aşındıkça ve el freni kablosu uzadıkça, manuel park freninin tam etkinliğini koruyabilmesi için ayarlanması gerekebilir.
Elektronik park freni
Elektronik park freninde, fren diskini tutan piston, geleneksel mekanik kolun yerini alan bir anahtar aracılığıyla çalıştırılır.
Bu anahtar, arka fren balatalarının hareket etmesine ve frenleri kenetlemesine veya serbest bırakmasına neden olan bir çift küçük motoru elektronik olarak etkinleştirir (kablo gerektirmez).
Çalışma şekli nedeniyle, elektronik park freni kendi kendini ayarlar ve dolayısıyla daha az bakım gerektirir, ancak arızalanması durumunda onarımı potansiyel olarak daha pahalıdır.
